Wybuch wojny i poczatki okupacji hitlerowskiej w Łodzi

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF
31 sierpnia 2009

1 września 2009 r. - siedemdziesiąta rocznica wybuchu II wojny światowej

WYBUCH WOJNY I POCZĄTKI OKUPACJI HITLEROWSKIEJ W ŁODZI

Siedemdziesiąt lat temu wybuchła II wojna światowa. Wojna, która była największym konfliktem zbrojnym i olbrzymią tragedią w dziejach ludzkości. Pochłonęła dziesiątki milionów ofiar. Rozpętały ją hitlerowskie Niemcy, które dążyły do rewizji postanowień traktatu wersalskiego i ustanowienia swojej hegemonii w Europie. Celem miało być imperium "Tysiącletniej Rzeszy". Polska była pierwszym krajem, który nie ugiął się przed przemocą Hitlera i odmówił żądaniom godzącym w suwerenność państwa. W odpowiedzi, 1 września 1939 r., wojska niemieckie, bez wypowiedzenia wojny, przekroczyły jej granice. Napadnięty naród stawił zdecydowany opór i podjął bohaterską walkę ze znacznie silniejszym przeciwnikiem. Los Polski był jednak przesądzony. 17 września państwo polskie zostało zaatakowane od wschodu. W sukurs wojskom III Rzeszy przyszedł sojuszniczy Związek Sowiecki. Dwaj totalitarni najeźdźcy zajęli Rzeczpospolitą i podzielili jej terytorium między siebie (IV rozbiór Polski).

Niniejsza wystawa przybliża wydarzenia, jakie rozegrały się siedemdziesiąt lat temu w Łodzi. Przedstawia wybuch wojny oraz początki okupacji niemieckiej w mieście, do 9 listopada 1939 r., kiedy Łódź została wcielona do Rzeszy.

PIERWSZE DNI WOJNY

Ofiarą niemieckiej agresji Łódź stała się już na samym początku wojny. Najwcześniej nieprzyjacielskie bomby spadły w rejonie Dworca Kaliskiego i na lotnisku Lublinek pod miastem. W ciągu pierwszego tygodnia życie gospodarcze w Łodzi zamarło. Naloty niemieckich samolotów zdezorganizowały całkowicie pracę urzędów i instytucji. Powodowały trudności i przerwy w ruchu komunikacyjnym. Ludność zmuszona była ciągle szukać schronienia w bramach, piwnicach oraz schronach i rowach przeciwlotniczych. Niedostateczne w ilości i sile lotnictwo polskie oraz artyleria przeciwlotnicza nie były w stanie skutecznie przeciwdziałać brutalnym atakom nieprzyjaciela. 5 września wojska niemieckie rozbiły oba skrzydła Armii "Łódź" i otworzyły sobie drogę do Łodzi. Jeszcze poprzedniego dnia, miasto zaczęli opuszczać zamożniejsi mieszkańcy, a w nocy z 4 na 5 września rozpoczęła się ewakuację urzędów i instytucji. Potrwała ona do południa 6 września. W tym czasie Łódź opuściły władze wojskowe, państwowe - na czele z wojewodą Henrykiem Józefskim i starostą grodzkim Henrykiem Mostowskim, samorządowe z prezydentem Janem Kwapińskim oraz policja. Miasto zostało pozbawione wszelkich środków lokomocji. Wywiezione zostały również karetki pogotowia i sprzęt Straży Pożarnej. Równocześnie z Łodzi masowo uciekali mieszkańcy, kierując się szosą brzezińską na Warszawę. Do ewakuującej się ludności cywilnej strzelały niemieckie samoloty, powodując ofiary wśród bezbronnych uchodźców.

KOMITET OBYWATELSKI MIASTA ŁODZI

6 września, w gmachu Zarządu Miejskiego przy pl. Wolności 14, odbyło się zebranie organizacyjne Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi. Powstał on w celu objęcia zarządu nad opuszczonym przez władze i częściowo wyludnionym miastem. W zebraniu udział wzięli przedstawiciele organizacji społecznych, politycznych i gospodarczych. Na czele Komitetu stanął biskup sufragan ks. dr Kazimierz Tomczak. Powołano sześć sekcji: Prawną, Finansową, Aprowizacyjną, Oświatową, Opieki Społecznej oraz Zdrowia. Miały one kierować pracą dotychczasowych poszczególnych wydziałów Zarządu Miejskiego. Sprawy bezpieczeństwa i porządku przeszły w ręce Milicji Obywatelskiej, która jako organizacja do walki z lichwą i sabotażem działała już od 27 sierpnia. Teraz została podporządkowana Komitetowi. Jego pierwszymi decyzjami były: jak najszybsze uruchomienie szkolnictwa; emisja bonów - w sytuacji braku środków płatniczych, które zostały wywiezione z miasta podczas ewakuacji władz; uruchomienie aparatu aprowizacyjnego, celem zaopatrzenia ludności w artykuły spożywcze, oraz transportu ręcznego - dla rozprowadzenia ich po mieście. Działania te zakończyły się powodzeniem: szkolnictwo przetrwało do 1 stycznia 1940 r.; zapewniono miastu środki płatnicze, dzięki czemu uruchomiono aparat gospodarczy; w porę udało się też zaopatrzyć ludność w żywność.

WOJSKA NIEMIECKIE W ŁODZI

Rankiem 9 września wojska niemieckie triumfalnie wkroczyły do Łodzi. Posuwały się równocześnie od strony Aleksandrowa i Pabianic. Przejeżdżające oddziały dekorowali kwiatami miejscowi Niemcy. Na Placu Wolności zgotowali im entuzjastyczne powitanie. Jeszcze tego samego dnia doszło do pierwszych ekscesów antypolskich i antyżydowskich. 11 września okupanci wydali pierwsze zarządzenia. Nakazywały one mieszkańcom m. in. oddanie posiadanej broni oraz wprowadzały godzinę policyjną. W tym czasie, do przyjazdu Gestapo, stosunek władz niemieckich do Komitetu Obywatelskiego był na ogół poprawny. Zalecono mu pełnienie w dalszym ciągu swoich funkcji. Jego członkowie otrzymali przepustki upoważniające do poruszania się po Łodzi po godzinie policyjnej. Interwencje, które zgłaszał w sprawie aresztowanych osób, odnosiły też początkowo rezultaty. 14 września Komitet przeniósł swoją siedzibę z gmachu Zarządu Miejskiego do lokalu Izby Przemysłowo-Handlowej przy al. T. Kościuszki 3. Podyktowane było to chęcią odseparowania się od Niemców, którzy w budynku Zarządu Miejskiego ulokowali Komendanturę i żandarmerię polową.

OKUPACYJNE RZĄDY ADMINISTRACJI WOJSKOWEJ

16 września władzę nad samorządem w Łodzi objął niemiecki Komisarz Miasta. Był nim pochodzący z Nadrenii nadburmistrz dr D. Leister. Urzędy państwowe zostały podporządkowane szefowi Zarządu Cywilnego przy dowództwie 8 Armii dr Harry'emu von Craushaarowi. Zarząd ów stanowił najwyższą władzę administracji cywilnej w Łodzi. Działała ona w ramach niemieckiej administracji wojskowej. W miarę postępującej stabilizacji rządów okupacyjnych sytuacja w mieście systematycznie się pogarszała. Nasilały się - przybierając coraz groźniejsze rozmiary - napady niemieckich żołnierzy na mieszkania ludności polskiej i żydowskiej. Towarzyszyły im grabieże mienia. Często dochodziło do aresztowań i pobić polskich milicjantów. Na początku października Niemcy zlikwidowali Milicję Obywatelską. Wzrastał terror policyjny. Na sile przybierała działalność lokalnych ośrodków hitlerowskich, zyskujących poparcie władz okupacyjnych. Położenie Komitetu Obywatelskiego było coraz trudniejsze. Władze wojskowe nie liczyły się już z jego wystąpieniami i protestami. Kompetencje Komitetu systematycznie ulegały zawężeniu. W końcu mógł on jedynie prowadzić działalność charytatywną. Udzielał zapomogi zgłaszającym się emerytom, rezerwistkom i innym potrzebującym pomocy. Akcję tę organizował z dużym poświęceniem, aż do samego końca, tj. do wyczerpania funduszy, prof. Zygmunt Lorentz, członek Prezydium i pierwszy sekretarz Komitetu.

WCIELENIE ŁODZI DO RZESZY NIEMIECKIEJ

Na mocy październikowych dekretów Hitlera - o wcieleniu zachodnich ziem polskich do Rzeszy oraz utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa (niem. Generalgouvernement) z pozostałych ziem polskich - 25 października została zlikwidowana administracja wojskowa Naczelnego Dowództwa Niemieckiego na Wschodzie. Początkowo Łódź miała nie tylko pozostać w granicach Generalnego Gubernatorstwa, do którego włączona została 26 października, ale typowano ją także na stolicę tego okupacyjnego tworu. Od ustępującego Craushaara władzę nad miastem przejął, mianowany przez Hitlera na stanowisko generalnego gubernatora, Hans Frank. Wyznaczył on w Łodzi swojego pełnomocnika, którym został dr Mittasch. Przynależność miasta do Generalnego Gubernatorstwa nie trwała nawet dwóch tygodni. Pod wpływem starań łódzkich hitlerowskich ośrodków, 9 listopada Łódź została wcielona do Rzeszy. Weszła w skład tzw. Kraju Warty (niem. Wartheland). Akt ten żołnierze niemieccy świętowali zniszczeniem pomnika Tadeusza Kościuszki na pl. Wolności. Jego zburzenie miało symbolizować zagładę polskości w Łodzi. Tego dnia aresztowano także przewodniczącego Komitetu Obywatelskiego ks. biskupa Tomczaka. Fakt ten oznaczał koniec działalności Komitetu, chociaż oficjalnie nie został on zlikwidowany. W nowych warunkach nie było już mowy o istnieniu, choćby czysto formalnym, jakichkolwiek polskich organizacji czy instytucji.

POLSKIM ŻOŁNIERZOM WRZEŚNIA 1939 R. - MIEJSCA PAMIĘCI NARODOWEJ W ŁODZI

1 września 1939 r. Polska wystawiła przeciwko wojskom nieprzyjacielskim siedem armii i jedną samodzielną grupę operacyjną. Wśród nich była, utworzona 23 marca 1939 r., Armia "Łódź". Dowództwo nad nią objął gen. dyw. Juliusz Rómmel. Szefem sztabu był płk dypl. Aleksander Pragłowski. W czasie wojny Armii powierzono obronę rejonu Łodzi na linii Warty i Widawki oraz osłonę kierunku na Piotrków. Prowadzić miała także działania zaczepne z kierunku Sieradza na zachód oraz utrzymywać na lewym skrzydle łączność z Armią "Kraków". Już pierwszego dnia wojny podjęła walkę z najeźdźcą. Tocząc ciężkie boje z oddziałami dwóch armii niemieckich - 8 i 10, opóźniała ofensywę wojsk nieprzyjacielskich do 5 września. Rozbita, została zmuszona do odwrotu. Cofające się wojska, pod dowództwem gen. bryg. Wiktora Thommeego, przeszły rejon łódzki w kierunku północno-wschodnim i przebiły się do twierdzy Modlin. Broniły jej dzielnie przez dwa tygodnie, aż do 29 września. O żołnierzach z Armii " Łódź" przypominają dzisiejszym łodzianom m. in. "Pomnik Chwały Żołnierzy Armii Łódź" w Parku Helenów oraz znajdujący się w Parku A. Mickiewicza głaz z tablicą upamiętniającą oficerów i żołnierzy Armii "Łódź", którzy polegli 6 września 1939 r. w wyniku zbombardowania przez Luftwaffe kwatery jej dowództwa. Świadectwem dla przyszłych pokoleń Polaków - walki, męstwa i ofiary złożonej w obronie Ojczyzny przez żołnierzy polskich, nie tylko z Armii "Łódź", ale także innych zgrupowań walczących na ziemi łódzkiej - są liczne mogiły na cmentarzach w Łodzi.

Autor: Tomasz Walkiewicz

Galeria

  • Powiększ zdjęcie Obwieszczenie o zarządzeniu przez Ministra Spraw Wojskowych pogotowia obrony przeciwlotniczej, Łódź 31 sierpnia 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 484f]

    Obwieszczenie o zarządzeniu przez Ministra Spraw Wojskowych pogotowia obrony przeciwlotniczej, Łódź 31 sierpnia 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 484f]

  • Powiększ zdjęcie Obwieszczenie o zarządzeniu przez Ministrów Spraw Wojskowych i Spraw Wewnętrznych stanu wojennego dla powiatu (miasta) Łódź, Warszawa 1 września 1939 r. [Sąd Okręgowy w Łodzi, sygn. 2479]

    Obwieszczenie o zarządzeniu przez Ministrów Spraw Wojskowych i Spraw Wewnętrznych stanu wojennego dla powiatu (miasta) Łódź, Warszawa 1 września 1939 r. [Sąd Okręgowy w Łodzi, sygn. 2479]

  • Powiększ zdjęcie Wypełnijmy dobrze swe obowiązki. Tekst przemówienia radiowego wygłoszonego 1 września 1939 r. przez prezydenta Łodzi Jana Kwapińskiego, do obywateli miasta [Kurier Łódzki, 1939, nr 242]

    Wypełnijmy dobrze swe obowiązki. Tekst przemówienia radiowego wygłoszonego 1 września 1939 r. przez prezydenta Łodzi Jana Kwapińskiego, do obywateli miasta [Kurier Łódzki, 1939, nr 242]

  • Powiększ zdjęcie Niemiecka mapa przedstawiająca główne kierunki natarcia wojsk niemieckich na Polskę we wrześniu 1939 r. [Zbiór albumów ikonograficznych, A-99]

    Niemiecka mapa przedstawiająca główne kierunki natarcia wojsk niemieckich na Polskę we wrześniu 1939 r. [Zbiór albumów ikonograficznych, A-99]

  • Powiększ zdjęcie Prowadzeni przez Niemców przez Plac Wolności w Łodzi polscy żołnierze wzięci do niewoli [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. W-I 7-254]

    Prowadzeni przez Niemców przez Plac Wolności w Łodzi polscy żołnierze wzięci do niewoli [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. W-I 7-254]

  • Powiększ zdjęcie Pierwsza odezwa Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi, w której informuje on o objęciu władzy w mieście oraz wzywa ludność do zachowania spokoju i podporządkowania się jego zarządzeniom, 6 września 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 398]

    Pierwsza odezwa Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi, w której informuje on o objęciu władzy w mieście oraz wzywa ludność do zachowania spokoju i podporządkowania się jego zarządzeniom, 6 września 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 398]

  • Powiększ zdjęcie Ks. bp. Kazimierz Tomczak - przewodniczący Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi  [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. O-I T/4]

    Ks. bp. Kazimierz Tomczak - przewodniczący Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. O-I T/4]

  • Powiększ zdjęcie Ogłoszenie Sekcji Oświaty i Kultury Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi informujące o przystąpieniu do organizowania zajęć szkolnych i inaugurowaniu roku szkolnego 11 września, Łódź ok. 8 września 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 398]

    Ogłoszenie Sekcji Oświaty i Kultury Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi informujące o przystąpieniu do organizowania zajęć szkolnych i inaugurowaniu roku szkolnego 11 września, Łódź ok. 8 września 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 398]

  • Powiększ zdjęcie Odezwa Sekcji Zdrowia Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi wzywająca mieszkańców do przekazywania darów na rzecz szpitali i rannych żołnierzy polskich. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 398]

    Odezwa Sekcji Zdrowia Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi wzywająca mieszkańców do przekazywania darów na rzecz szpitali i rannych żołnierzy polskich. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 398]

  • Powiększ zdjęcie Odezwa Komendanta Milicji Obywatelskiej Stanisława Weyera informująca o objęciu przezeń komendy i wzywająca milicjantów do godnej służby, Łódź 7 września 1939 r. [Komenda Milicji Obywatelskiej Miasta Łodzi, sygn. 1]

    Odezwa Komendanta Milicji Obywatelskiej Stanisława Weyera informująca o objęciu przezeń komendy i wzywająca milicjantów do godnej służby, Łódź 7 września 1939 r. [Komenda Milicji Obywatelskiej Miasta Łodzi, sygn. 1]

  • Powiększ zdjęcie Wojska niemieckie wjeżdżające na Plac Wolności w Łodzi. [Zbiór albumów ikonograficznych, sygn. A-178]

    Wojska niemieckie wjeżdżające na Plac Wolności w Łodzi. [Zbiór albumów ikonograficznych, sygn. A-178]

  • Powiększ zdjęcie Johann Blaskowitz - generał Wehrmachtu, autor planu inwazji na Polskę i głównodowodzący niemieckiej 8 Armii, której wojska wkroczyły do Łodzi 9 września 1939 r. [Zbiór albumów ikonograficznych, sygn. A-99]

    Johann Blaskowitz - generał Wehrmachtu, autor planu inwazji na Polskę i głównodowodzący niemieckiej 8 Armii, której wojska wkroczyły do Łodzi 9 września 1939 r. [Zbiór albumów ikonograficznych, sygn. A-99]

  • Powiększ zdjęcie Obwieszczenie Głównego Dowódcy wkraczającej armii niemieckiej o zachowaniu się ludności na obszarze zajętym przez wojska niemieckie [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 402]

    Obwieszczenie Głównego Dowódcy wkraczającej armii niemieckiej o zachowaniu się ludności na obszarze zajętym przez wojska niemieckie [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 402]

  • Powiększ zdjęcie Niemiecki czołg PzKpfw I przed pomnikiem Tadeusza Kościuszki na Placu Wolności w Łodzi [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. W-I 7/252]

    Niemiecki czołg PzKpfw I przed pomnikiem Tadeusza Kościuszki na Placu Wolności w Łodzi [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. W-I 7/252]

  • Powiększ zdjęcie Jedne z pierwszych zarządzeń władz niemieckich w Łodzi, Łódź 13 września 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 402]

    Jedne z pierwszych zarządzeń władz niemieckich w Łodzi, Łódź 13 września 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 402]

  • Powiększ zdjęcie Obwieszczenie okupacyjnych władz niemieckich w sprawie składanych przez Polaków wniosków i próśb o zwolnienie polskich jeńców wojennych, Łódź 18 września 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 402]

    Obwieszczenie okupacyjnych władz niemieckich w sprawie składanych przez Polaków wniosków i próśb o zwolnienie polskich jeńców wojennych, Łódź 18 września 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 402]

  • Powiększ zdjęcie Polskie i żydowskie domy oraz sklepy nachodzili naziści i niemieccy żołnierze. Dewastowali i rabowali dobytek mieszkańców oraz grozili ich zdrowiu lub życiu.Łódź 20 września 1939 r. [Komenda Milicji Obywatelskiej Miasta Łodzi, sygn. 10]

    Polskie i żydowskie domy oraz sklepy nachodzili naziści i niemieccy żołnierze. Dewastowali i rabowali dobytek mieszkańców oraz grozili ich zdrowiu lub życiu.Łódź 20 września 1939 r. [Komenda Milicji Obywatelskiej Miasta Łodzi, sygn. 10]

  • Powiększ zdjęcie W okupowanej przez Niemców Łodzi, polskim milicjantom coraz trudniej było pełnić służbę... Pismo kierownika XII Komisariatu do Kom. M.O. w Łodzi z 30 września 1939 r. [Komenda Milicji Obywatelskiej Miasta Łodzi, sygn. 10]

    W okupowanej przez Niemców Łodzi, polskim milicjantom coraz trudniej było pełnić służbę... Pismo kierownika XII Komisariatu do Kom. M.O. w Łodzi z 30 września 1939 r. [Komenda Milicji Obywatelskiej Miasta Łodzi, sygn. 10]

  • Powiększ zdjęcie Niemieccy żandarmi kierujący ruchem na skrzyżowaniu ulic Piotrkowska - Zawadzka-Południowa w Łodzi, 1939 r. [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. W-I 7-253]

    Niemieccy żandarmi kierujący ruchem na skrzyżowaniu ulic Piotrkowska - Zawadzka-Południowa w Łodzi, 1939 r. [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. W-I 7-253]

  • Powiększ zdjęcie Prof. Zygmunt Lorentz - nauczyciel historii, przewodniczący zarządu OŁ PTH, działacz społeczny. Główny inicjator utworzenia Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi i członek jego władz [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. O-I L/34]

    Prof. Zygmunt Lorentz - nauczyciel historii, przewodniczący zarządu OŁ PTH, działacz społeczny. Główny inicjator utworzenia Komitetu Obywatelskiego Miasta Łodzi i członek jego władz [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. O-I L/34]

  • Powiększ zdjęcie Obwieszczenie informujące o objęciu przez Hansa Franka, rządów w Generalnym Gubernatorstwie, ok. 26 października 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 400]

    Obwieszczenie informujące o objęciu przez Hansa Franka, rządów w Generalnym Gubernatorstwie, ok. 26 października 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 400]

  • Powiększ zdjęcie Hans Frank - funkcjonariusz nazistowski i jeden z przywódców III Rzeszy. W latach 1939-1945 generalny gubernator okupowanych ziem polskich. Zbrodniarz wojenny.[Zbiór albumów ikonograficznych, A-99]

    Hans Frank - funkcjonariusz nazistowski i jeden z przywódców III Rzeszy. W latach 1939-1945 generalny gubernator okupowanych ziem polskich. Zbrodniarz wojenny.[Zbiór albumów ikonograficznych, A-99]

  • Powiększ zdjęcie Ogłoszenie Komisarza Miasta Łodzi, wzywające ludność cywilną do wydania władzom niemieckim - pod groźbą sankcji karnych - mundurów i części uzbrojenia wojska polskiego.Łódź 3 listopada 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 402]

    Ogłoszenie Komisarza Miasta Łodzi, wzywające ludność cywilną do wydania władzom niemieckim - pod groźbą sankcji karnych - mundurów i części uzbrojenia wojska polskiego.Łódź 3 listopada 1939 r. [Zbiór druków i pism ulotnych, sygn. 402]

  • Powiększ zdjęcie Pomnik Tadeusza Kościuszki na Placu Wolności w Łodzi. Jeszcze stoi... [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. Ł-I 3/131]

    Pomnik Tadeusza Kościuszki na Placu Wolności w Łodzi. Jeszcze stoi... [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. Ł-I 3/131]

  • Powiększ zdjęcie Zniszczony pomnik Tadeusza Kościuszki. Barbarzyńskim aktem wysadzenia w powietrze monumentu, Niemcy 'uświetnili' uroczystości związane z inkorporacją Łodzi do Rzeszy [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. W-I 7/56a]

    Zniszczony pomnik Tadeusza Kościuszki. Barbarzyńskim aktem wysadzenia w powietrze monumentu, Niemcy 'uświetnili' uroczystości związane z inkorporacją Łodzi do Rzeszy [Zbiór ikonograficzny Archiwum Państwowego w Łodzi, sygn. W-I 7/56a]

  • Powiększ zdjęcie Pomnik Chwały Żołnierzy Armii Łódź (wg projektu Agnieszki Gawlak). Park Helenów.

    Pomnik Chwały Żołnierzy Armii Łódź (wg projektu Agnieszki Gawlak). Park Helenów.

  • Powiększ zdjęcie Głaz z tablicą upamiętniającą oficerów i żołnierzy, którzy zginęli 6 września 1939 r. na Julianowie, w wyniku niemieckiego nalotu na kwaterę dowodzenia Armii Łódź. Park im. A. Mickiewicza.

    Głaz z tablicą upamiętniającą oficerów i żołnierzy, którzy zginęli 6 września 1939 r. na Julianowie, w wyniku niemieckiego nalotu na kwaterę dowodzenia Armii Łódź. Park im. A. Mickiewicza.

  • Powiększ zdjęcie Wspólna mogiła żołnierzy poległych 6 września 1939 r., w czasie bombardowania sztabu Armii Łódź. Tablice grobowca upamiętniają nazwiska polskich żołnierzy poległych i zmarłych, w wyniku odniesionych ran, w wojnie obronnej 1939 r., których ciała spoczęły n

    Wspólna mogiła żołnierzy poległych 6 września 1939 r., w czasie bombardowania sztabu Armii Łódź. Tablice grobowca upamiętniają nazwiska polskich żołnierzy poległych i zmarłych, w wyniku odniesionych ran, w wojnie obronnej 1939 r., których ciała spoczęły n

  • Powiększ zdjęcie Groby polskich lotników z Armii Łódź oraz Brygady Bombowej, którzy polegli w walce nad Łodzią we wrześniu 1939 r. Cmentarz wojskowy św. Jerzego na Dołach.

    Groby polskich lotników z Armii Łódź oraz Brygady Bombowej, którzy polegli w walce nad Łodzią we wrześniu 1939 r. Cmentarz wojskowy św. Jerzego na Dołach.

  • Powiększ zdjęcie Tablica upamiętniająca polskich lotników z Armii Łódź, Poznań, Pomorze oraz Brygady Bombowej, którzy walczyli we wrześniu 1939 r. nad ziemią łódzką. Cmentarz wojskowy św. Jerzego na Dołach.

    Tablica upamiętniająca polskich lotników z Armii Łódź, Poznań, Pomorze oraz Brygady Bombowej, którzy walczyli we wrześniu 1939 r. nad ziemią łódzką. Cmentarz wojskowy św. Jerzego na Dołach.

Rozwiń Metryka

Podmiot udostępniający informację:
Data utworzenia:2009-08-31
Data publikacji:2009-08-31
Osoba sporządzająca dokument:Tomasz Walkiewicz
Osoba wprowadzająca dokument:Wojciech Kowaluk
Liczba odwiedzin:29120