Targowiska w Łodzi
Miasto, w którym nie rozwija się przemysł i handel, nie ma i nie miało racji bytu. Łódź, choć początkowo tylko miasteczko rolnicze otrzymało doniosły dla siebie przywilej już od króla Władysława Jagiełły, który w 1423 r. pozwolił, aby odbywały się w nim targi co środę oraz dwa jarmarki rocznie: nazajutrz po Bożym Ciele i po Wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny. Pierwotnie ustalone terminy jarmarków i targów łódzkich były kilkakrotnie zmieniane (środa, wtorek, niedziela), jednak zawsze brano pod uwagę fakt, aby nie kolidowały one i nie szkodziły targom i jarmarkom w sąsiednich miejscowościach. Na początku XIX w. burmistrz Łodzi w piśmie skierowanym do władz powiatowych podał następujące terminy 12 jarmarków odbywających się w mieście: 6 stycznia, 2 lutego, 3 marca, 7 kwietnia, 8 maja, 13 czerwca, 13 lipca, 13 sierpnia, 21 września, 18 października, 14 listopada, 21 grudnia. Dodatkowo, co niedziela miały się odbywać (50 razy w roku) targi niedzielne, przy czym od 1832 r. miejscami odbywania się targów były na zmianę Rynek Starego Miasta i Rynek Nowego Miasta.
Stały napływ osadników związany z ożywieniem gospodarczym w XIX w. miał wpływ na rozwój Łodzi, z małego rolniczego miasteczka przekształciła się w duży prężnie działający ośrodek fabryczny.
W latach czterdziestych XIX w. pastor parafii ewangelicko-augsburskiej św. Trójcy zwrócił się z pismem do władz miejskich, w którym prosił o przywrócenie starego terminu wtorkowego cotygodniowych targów miejskich. W 1846 r. doszło do zmiany, jednocześnie w środę na Rynku Bielnikowym Fabrycznym Osady Łódka miały się odbywać dodatkowe targi. Ustanowienie nowego targu dla miasta wiązało się ze wzrostem liczby ludności osiadłej w dużej odległości od starych targów, która nie posiadała środków i możliwości, ze względu na dużą odległość, by zaopatrywać się podczas cotygodniowych targów niedzielnych na Nowym i Starym Rynku. Podobnie było z ludnością zamieszkałą w pobliżu mającego powstać nowego kościoła katolickiego św. Krzyża. Magistrat przychylnie rozpatrzył obie prośby i zawiadomił, że od dnia 1 stycznia 1864 r. w mieście odbywać się będą trzy targi cotygodniowe: w poniedziałek na Rynku Nowego Miasta, w środę na Rynku Starego Miasta a w piątek przed kościołem rzymskokatolickim św. Krzyża i przed szpitalem miejskim (rynek bielnikowy) - w jednym tygodniu zboże i leguminy przed kościołem a przed szpitalem drzewo, siano i słoma natomiast w następnym tygodniu na odwrót. Jednak już w pół roku później Rząd Gubernialny Mazowiecki nie dał zgody na trzeci targ w Łodzi.
W następnych latach obok istniejących już miejskich targowisk, które nie zaspokajały potrzeb stale wzrastającej ludności Łodzi zaczęły powstawać kolejne, prywatne miejsca handlu ulicznego. Ich właściciele, otrzymywali koncesje na utworzenie nowych targowisk na swoich parcelach. Rynkiem prywatnym był między innymi zorganizowany w 1904 r. na placu Leonarda, na parceli należącej do Towarzystwa Akcyjnego Leonhardt, Woelker i Girbardt. W granicach miasta pojawiają się także targowiska, które znajdowały się na terenach przyległych do Łodzi miejscowości np.: na terenie Bałut - Rynek Bałucki.
Dnia 17 grudnia 1916 r. wydano rozporządzenie dotyczące odbywania się targów miejskich we wtorki i piątki na: Starym Rynku, Targowym Rynku, Zielonym Rynku, Wodnym Rynku, Górnym Rynku (Geyera), Placu Zarzewskim i ulicy Zarzewskiej oraz na Bałuckim Rynku. Powyższe rozporządzenie zastąpiono nowym już na początku następnego roku, zmieniano w nim liczbę dni targowych na trzy: poniedziałki, wtorki i piątki oraz pozwolono odbywać się targom tylko na: Starym, Targowym, Zielonym, Wodnym i Bałuckim Rynku, przy czym w lutym 1918 r. odmówiono przyznania koncesji na prowadzenie tego ostatniego i nakazano jego zamkniecie w dniu 8 marca 1918 r.
Jak zorganizowany był handel w na przełomie XIX i XX w. oraz w okresie międzywojennym w naszym mieście, dowiedzieć się już tylko można z materiałów archiwalnych. Poniższa wystawa została wzbogacona o zdjęcia z początku XXI w., łódzkiego fotografika Jacka Kusińskiego, któremu bardzo dziękuję za zgodę na ich udostępnienie. Obecnie na wielu łódzkich rynkach trawa przebudowa, stawiane są nowe hale, przebudowywana infrastruktura rynków a to sprawiło, że te "nowe" zdjęcia są jedynie obrazem mijającego czasu.
Czy łódzkie targowiska się zmieniły?
Zostawiam to do oceny oglądającym wystawę.
Galeria
Zdjęcia Rynku z 1929 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Sąd Okręgowy Piotrkowski, sygn. 6478
Szkic projektu stacji centralnej Łódzkich Kolei Dojazdowych i hal targowych na Placu Bałuckim w Łodzi z 1917 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 23156
(1931) Plac Leonarda Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 338
(1937) Widok na halę targową od strony ulicy Wólczańskiej Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 638
(Przed 1934 r.) widok na plac, na którym stanie hala Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 645
(1938) Hala widok od ulicy Piotrkowskiej Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 726
(1938) Hala widok od placu Leonarda Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 756
Przed 1915 r. - handel na Placu Leonarda Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/35
Przed 1934 r. - widok na plac Leonarda od strony ul. Piotrkowskiej Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/38
Widok na halę targową na Górniaku ok. 1940 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/122
Plan sytuacyjny hal na rynku Leonarda Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 15887
Ankieta podatkowa dotycząca posesji przy ul. Piotrkowskiej 217 - hali targowej Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 15951
Ankieta podatkowa dotycząca posesji przy ul. Piotrkowskiej 217 - hali targowej Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 15951
Plan sytuacyjny i rzut hali targowej na Górniaku Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór kartograficzny, sygn. 3248
W okolicach Starego Rynku kwitł w latach międzywojennych XX wieku handel na rynkach prywatnych - Plac Pilicera u zbiegu ulicy Łagiewnickiej z Brzezińską Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera, sygn. 519
Plan sytuacyjny Starego Rynku Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 4003
Projekt budek na Starym Rynku Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 4003
Projekt budek na Starym Rynku Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 4003
Widok na Rynek od strony ulicy Zgierskiej Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/2
Budki na Starym Rynku Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/3
Budki na Starym Rynku Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/5
(1936) Wodny Rynek widok na fabrykę Scheiblera Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 533
(1936) Wodny Rynek widok od ulicy Targowej Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 558
(1938) Wodny Rynek - Kino Oświatowe Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 765
Handel Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/15
Widok od ulicy Wodnej Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/16
Handel Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/17
Widok od ulicy Wodnej Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/5
Wodny Rynek widok od ulicy Targowej Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/6
(Około 1930) Zielony Rynek widok od ulicy Żeromskiego Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Włodzimierza Pfeiffera (księgarza i fotografa łódzkiego), sygn. 379
Handel Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/7
Widok w kierunku ulicy Małej Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/12
Widok z ulicy Żeromskiego - 1940 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-I 3/13
Widok od ulicy Małej Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/7
Handel Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/8
Widok na handel z ulicy Małej na ulicę Żeromskiego Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/9
Handel Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/10
Widok z ulicy Żeromskiego Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/11
Handel Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/12
Widok w kierunku ulicy Zielonej Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/13
Handel Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiór ikonograficzny, sygn. Ł-III 3/14
Pismo z 1832 r. dotyczące odbywania się targów na Nowym i Starym Rynku Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 609
List do pastora parafii ewangelickiej w sprawie zmiany dnia targowego z niedzieli na wtorek z 1844 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 609
List do pastora parafii ewangelickiej w sprawie zmiany dnia targowego z niedzieli na wtorek z 1844 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 609
Pismo Policmajstra miasta Łodzi z 1864 r. o braku zgody na trzeci targ miejski Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 610
Rozporządzenie Policji z 1916 r. w sprawie targów Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27824
Zgoda na założenie na prywatnym placu rynku przez Towarzystwo Akcyjne Leonhardt, Woelker i Girbardt Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27828
Zgoda na założenie na prywatnym placu rynku przez Towarzystwo Akcyjne Leonhardt, Woelker i Girbardt Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27828
Zgoda na założenie na prywatnym placu rynku przez Towarzystwo Akcyjne Leonhardt, Woelker i Girbardt Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27828
Zgoda na założenie na prywatnym placu rynku przez Towarzystwo Akcyjne Leonhardt, Woelker i Girbardt Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27828
Zgoda na założenie na prywatnym placu rynku przez Towarzystwo Akcyjne Leonhardt, Woelker i Girbardt Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27828
Pismo o opłacie koncesyjnej za prywatny rynek przy placu Leonarda z 1917 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27828
Pismo o opłacie koncesyjnej za prywatny rynek przy placu Leonarda z 1917 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27828
Protokół w sprawie uporządkowania rynków z 1936 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27830
Protokół w sprawie uporządkowania rynków z 1936 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27830
Protokół z lustracji hal i targowisk z 1936 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27830
Protokół z lustracji hal i targowisk z 1936 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27830
Protokół z lustracji hal i targowisk z 1936 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27830
Protokół z lustracji hal i targowisk z 1936 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27830
Protokół z lustracji hal i targowisk z 1936 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27830
Protokół z lustracji hal i targowisk z 1936 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta m. Łodzi, sygn. 27830
Regulamin targowy z 1938 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Miejska Rada Narodowa i Zarząd Miejski w Łodzi, sygn. 13
Regulamin targowy z 1938 r. Archiwum Państwowe w Łodzi, Miejska Rada Narodowa i Zarząd Miejski w Łodzi, sygn. 13
Rozwiń Metryka
| Podmiot udostępniający informację: | |
|---|---|
| Data utworzenia: | 2010-12-01 |
| Data publikacji: | 2010-12-01 |
| Osoba sporządzająca dokument: | Agnieszka Janik |
| Osoba wprowadzająca dokument: | Wojciech Kowaluk |
| Liczba odwiedzin: | 15800 |
