Archiwum Państwowe w Łodzi


Ulotka wydana "Z powodu wzięcia przez wojska polskie Mińska, Mohylowa, Witebska i Smoleńska"

Wspomniane wojska to I Korpus Polski gen. Dowbór-Muśnickiego (szerzej patrz w materiałach pod datą 12 luty 1918). Odwołując się do tradycji zwycięskich walk oręża polskiego na Wschodzie, ulotka świadomie bądź nie, przeinacza fakty. Z wymienionych miast zdobyto jedynie Mińsk i to po dacie wydania ulotki. Brakuje natomiast najważniejszego sukcesu czyli wzięcia twierdzy w Bobrujsku. Informacja o wzięciu do niewoli naczelnego wodza bolszewików (w stopniu chorążego !!!) Nikołaja Krylenki także jest fałszywa.

Ulotka wydana w Warszawie, a więc na terenie zajętym przez Niemcy, z wyrzutem wspomina o przemocy okupanta i błędach "naszych", które doprowadziły do wyhamowania formowania polskich jednostek wojskowych w przymierzu i pod patronatem Państw Centralnych. Jest to ewidentne nawiązanie do tzw. "kryzysu przysięgowego", który doprowadził do internowania legionistów lub wcielenia ich do armii Austro-Węgier.

Piotr Zawilski (tekst), Kamil Pluta (wybór materiałów)