Archiwum Państwowe w Łodzi


Środek Niezawodny na Prusaki +Odezwa PNR

Oba druki ulotne datowane są na 23. stycznia 1918 roku. W chwili ich publikacji na terenach Królestwa Polskiego okupowanych przez Państwa Centralne, wedle zapisów aktu 5 listopada 1916 roku, do czasu obrania monarchy jako organu zwierzchniego działa Rada Regencyjna i zgodnie z nadanym jej Patentem zastępuje króla i regenta. Jej władza, a także powołanej przez nią pierwszej Rady Ministrów, jest bardzo iluzoryczna. Wszelkie istotne dla kraju decyzje muszą być zatwierdzane przez okupantów. Nikt Prusaków tu nie darzy sympatią i nie wiąże z nimi przyszłości kraju. Okupacja niemiecka wydaje się być bardziej dotkliwa od austriackiej, co wynika zapewne z całkowicie innego podejścia do spraw mniejszości narodowych w obu państwach. Lekarstwem na zmianę tego stanu rzeczy ma być natychmiastowe powołanie na króla Polski i wielkiego księcia Litwy cesarza Austro-Węgier Karola I. Należy się spieszyć - trwają rozmowy pokojowe Państw Centralnych z Ukrainą i należy odpowiednio zabezpieczyć interesy polskie.

Plan ciekawy, lecz był całkowitą mrzonką, apel nie był konsultowany z pozostałymi siłami politycznymi w kraju, z samym "zainteresowanym", a do tego wystosowany przez "robotniczą" (!!!) partię efemerydę, o której inne źródła milczą. Być może była to jakaś frakcja lub odłam Stronnictwa Niezawisłości Narodowej, ściśle współpracującego z PPS Frakcja Rewolucyjna. Prezentowane dokumenty są na wskroś dziwne, niecały rok wcześniej, po drugiej stronie Frontu Wschodniego właśnie robotnicy doprowadzili do abdykacji monarchy.

Piotr Zawilski (tekst), Kamil Pluta (wybór materiałów)