Rozkaz brygadiera płk. Józefa Hallera w dniu przejścia Polskiego Korpusu Posiłkowego przez front wschodni

W wyniku tzw. kryzysu przysięgowego z lipca 1917 r. w Legionach Polskich nastąpił rozłam, a one same zostały rozwiązane. Królewiacy, którzy nie złożyli przysięgi na "wierne braterstwo broni z Niemcami i Austro-Węgrami" zostali internowani w obozach jenieckich w Szczypiornie i Beniaminowie, żołnierzy z Galicji, którzy się z nimi solidaryzowali, przeniesiono do armii austro-węgierskiej i karnie wysłano na front włoski. Natomiast z legionistów Galicjan, którzy zadeklarowali kontynuowanie służby zbrojnej u boku państw centralnych, utworzono Polski Korpus Posiłkowy pod komendą Austro-Węgier.

Trzon Polskiego Korpusu Posiłkowego stanowi II Brygada Legionów Polskich, zwana żelazną lub Karpacką, dowodzona przez płk. Józefa Hallera. Kiedy 9 lutego 1918 r. na mocy traktatu brzeskiego państwa centralne oddają Chełmszczyznę i część Podlasia świeżo proklamowanej Ukraińskiej Republice Ludowej, polscy żołnierze czują się zdradzeni. Ich odpowiedzią jest wypowiedzenie posłuszeństwa dowództwu austro-węgierskiemu. W nocy z 15 na 16 lutego 1918 r. polskie jednostki, po walce z oddziałami austriackimi, przedzierają się pod Rarańczą na rosyjską stronę frontu. Zamierzają połączyć się z siłami II Korpusu Polskiego.

Tomasz Walkiewicz