Obchody rocznicy wybuchu Powstania Listopadowego

29 listopada 1918 roku. 88 lat temu wybuchło Powstanie Listopadowe. Po raz pierwszy rocznicę tego wydarzenia Polacy celebrują w niepodległym kraju. W prasie przypominane są kluczowe momenty Nocy Listopadowej 1830 roku - działania podchorążych ze Sprzysiężenia Wysockiego, zamach na wielkiego księcia Konstantego w Belwederze, starcia uliczne z wojskiem rosyjskim, zdobycie przez lud warszawski Arsenału i przejście na stronę powstańców jednostek regularnego wojska polskiego, wreszcie wyzwolenie Warszawy spod panowania Rosjan.

"Gazeta Łódzka" w numerze z 30 listopada 1918 r. sławi pamięć bohaterów Powstania Listopadowego i przyrównuje do nich współczesną młodzież uczestniczącą w akcji rozbrajania niemieckiego okupanta w listopadzie tego roku. "Kto wie - pytają redaktorzy pisma - czy przykład garstki podchorążych z roku 1830 nie zagrzewał do czynu i naszych bohaterów listopadowych z roku 1918?"

W dniach 28 listopada - 1 grudnia 1918 r. w Teatrze Polskim w Łodzi odbywa się "Uroczysty Wieczór Listopadowy". Cały zespół artystów pod kierunkiem reżyserskim Antoniego Siemaszki i Konstantego Tatarkiewicza wystawia wybrane fragmenty dzieł Stanisława Wyspiańskiego. Teatr pragnie w ten sposób uczcić rocznicę wybuchu powstania z 1830 r. oraz przypadającą w tym samym czasie rocznicę zgonu wieszcza (28 listopada 1907).

29 listopada 1918 r. o godzinie 8.00 wieczorem w Sali Koncertowej przy ul. Dzielnej 18 w Łodzi, również z okazji rocznicy Powstania Listopadowego, Artur Śliwiński wygłasza odczyt pt. "Joachim Lelewel".

W obchody rocznicy wybuchu powstania narodowego włączają się szkoły w Łodzi i regionie. Uroczystości poświęcone bohaterom Nocy Listopadowej 1830 r. odbywają się w gimnazjum filologicznym Aleksego Zimowskiego w Łodzi w dniu 1 grudnia 1918 r. Imprezę otwiera przemówienie prof. Przeździeckiego skierowane do młodzieży. Następnie uczniowie prezentują referaty, deklamacje i utwory muzyczno-wokalne. Uroczystość ma charakter poważny i podniosły a wieńczy ją wspólne odśpiewanie "hymnu narodowego" (czy był to "Mazurek Dąbrowskiego" czy inna z podniosłych pieśni patriotycznych, tego opisujący całe wydarzenie dziennik "Rozwój" nie precyzuje).

Również 1 grudnia 1918 r. odprawiane są we wszystkich kościołach w Łodzi i regionie specjalne nabożeństwa poświęcone rocznicy narodowej.

Przełożenie terminu uroczystości kościelnych z piątku 29 listopada na niedzielę 1 grudnia jest podyktowane decyzją Komisarza Rządu Polskiego na obwód Łódzki, Adolfa Bnińskiego, którą podjął po wcześniejszych konsultacjach z władzami duchownymi. W ogłoszeniu Komisarza, które publikujemy poniżej, znajdujemy uzasadnienie jego decyzji: ogrom zadań i pracy, przed którymi stoi społeczeństwo polskie w odrodzonej ojczyźnie, nie pozwala aby dzień powszedni, dzień pracy, stanowić świętem narodowym. W swoim ogłoszeniu Bniński poleca również mieszkańcom, aby 1 grudnia udekorowali domy narodowymi flagami.

Tomasz Walkiewicz