Posłowie polscy do austriackiej Rady Państwa

Prezentowany poniżej druk ulotny, datowany na 4 lipca 1918 r., wyszedł z Drukarni Państwowej Królestwa Polskiego. Wymienia polskich posłów różnych stronnictw politycznych do Rady Państwa, zrzeszonych w Kole Polskim i działających poza nim.

Rada Państwa to austriacki parlament w Wiedniu. Składa się z Izby Panów, czyli izby wyższej, której członkowie pochodzą z nominacji, i Izby Posłów, tworzonej przez reprezentacje krajowe. Koło Polskie jest klubem sejmowym, zrzeszającym przedstawicieli polskich z Galicji. Zostało utworzone już w 1861 r., początkowo jako tzw. "Kółko Polskie". W 1867 r. przemianowano je na Koło Polskie. Wtedy też odbyło się jego pierwsze posiedzenie. Przez wiele lat w Kole dominowali politycy reprezentujący sfery ziemiańsko-konserwatywne, ale od 1908 r. wyraźnie wzrosła w nim rola ludowców, a z początkiem wojny w ławach poselskich zasiedli również socjaliści. Koło Polskie zaprzestanie swojej działalności w końcu 1918 r.

Na "Tablicy orientacyjnej", wśród nazwisk posłów do Rady Państwa, widzimy dwóch "Ojców Niepodległości": przywódcę PSL-"Piast", Wincentego Witosa, i założyciela PPSD, Ignacego Daszyńskiego. Pierwszy z nich pod koniec października 1918 r. stanie na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie, która w obliczu rozpadu monarchii habsburskiej przejmie władzę w Galicji, drugi obejmie ster Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, utworzonego w Lublinie w nocy z 6 na 7 listopada 1918 r.

Działalność w austriackiej Radzie Państwa, podobnie jak w parlamentach dwóch pozostałych państw zaborczych, okaże się dla polskich posłów cennym doświadczeniem, które zostanie wykorzystane w Sejmie i Senacie odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej.

Tomasz Walkiewicz