Archiwum Państwowe w Łodzi

100 lat dekretu o organizacji archiwów państwowych

• 
• 

Ten doniosły dla organizującego się życia archiwalnego dokument został uchwalony na posiedzeniu Rady Ministrów 31 stycznia 1919 r. Na jego mocy powołano Wydział Archiwów Państwowych przy Ministrze Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz archiwa państwowe.

Do zadań Wydziału Archiwów należało zarządzanie archiwami państwowymi oraz opieka techniczna i naukowa nad archiwaliami i zbiorami należącymi do instytucji publicznych, miejskich i gminnych. Wydział miał ratować przed zniszczeniem wszelkie materiały archiwalne, udzielać rad i pomocy w sprawach związanych z ich ochroną i przechowywaniem. Miał także zajmować się rewindykacją zbiorów archiwalnych będących własnością Państwa Polskiego.

Archiwom państwowym powierzono zadanie przechowywania akt i dokumentów, które powstały bądź będą powstawać na skutek działalności organów władz państwowych, kościelnych, wyznaniowych, instytucji publicznych i prywatnych na ziemiach polskich a także organów władz okupacyjnych. W myśl dekretu archiwa państwowe miały gromadzić i przechowywać materiały archiwalne mające znaczenie dla historii i kultury kraju. Oprócz tego archiwa miały prowadzić działalność wydawniczą w zakresie problematyki archiwalnej, przeprowadzać kwerendy i poszukiwania archiwalne, udostępniać do badań naukowych i urzędowych potrzebne dokumenty, mogły także rozwijać działalność naukową.

Ukazanie się dekretu archiwalnego już w pierwszych miesiącach odbudowującego się po latach niewoli państwa polskiego miało ważne znaczenie. Utworzono strukturę służby archiwalnej powołując archiwa o charakterze centralnym i lokalnym. Tekst dekretu był zwięzły. Składał się z 10 rozdziałów obejmujących 46 artykułów. Obowiązywał przez wiele lat umożliwiając działalność i rozwój służby archiwalnej. Został uchylony dekretem o archiwach państwowych z 29 marca 1951 r.

Na podstawie art. 45 ust. 2 dekretu z 7 lutego 1919 r. Archiwum Państwowe w Piotrkowie, wymienione już w dekrecie z 7 lutego 1919 r., przeniesione zostało do Łodzi (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty 25 czerwiec 1950 nr 10 poz. 142).